Kulp İlçemizin Tarihine Genel Bir Bakış
Çok eski bir ilçe merkezidir. 1540 tarihli tahrir defterinde Kulp’u Diyarbekir eyaletine bağlı 11 Ocaktan biri olarak görmekteyiz. Daha eskilerde Muş vilayetine bağlı kalmış, 1297 yılına dek Lice sancağına bağlı bir bucak iken, aynı yıl ilçe haline gelmiştir. Eski adı Pasur idi. “Pa” baş anlamındaydı. Pasur’un anlamı da Başkale olarak anlaşılıyor. Kulp adı ise mahalli söylentilere göre vaktiyle Kafrom Kalesi’nde oturup, bölgeye egemen olup “KULPO” isimli bir derebeyinden kalmadır.
Tarihin ilk çağlarında bu bölgeye Sümerler yerleşmiş, daha sonra bir süre de Etiler egemen olmuşlardır. Ardından konuklar ve Kimriler yerleşmişlerdir. Bölgede bu dönemden itibaren egemen olan Asurlular’ın egemenliği M.Ö. 606’da son bulunca önce Medler’in, sonra Persler’in eline geçmiştir. M.S. 226’da Romalılar’ın, 637 yılında ise Halid bin Velid tarafından feth edilmiştir. Bir süre Cizre’ye, sonra Diyarbakır’a ve Silvan’a bağlanmış, Şeyhoğulları , Büveyhoğulları, Mervanoğulları eline geçmiş, 1515 yılında burayı Osmanlılar feth etmiştir.
Kulp ilçesinin bağlı bulunduğu Diyarbakır merkez ilçeye olan uzaklığı 127 km. olup, yılın her mevsiminde ulaşım rahatlıkla sağlanabilmektedir
Coğrafi Yapı
İlçe ekonomisi coğrafyanın tarıma elverişli olmamasından ötürü hayvancılığa, arıcılığa, ipek böcekçiliğine dayalıdır. Bir kesim de Kulp Çayı’dan yapılan balıkçılıkla geçimini sağlamaktadır. Kulp balığı bölge de tatlı su balıklarından en leziz olanıdır. Kulp çayı ve şakirhan çayı, Pasur/Kulp halkının gezi, piknik, balık avcılığı vb amaçlı oldukça sık uğradığı en önemli iki çayıdır. İlçenin can damarları denilse yeridir. Yazın Kulp halkını yaygın bir şekilde çay kenarında görmek mümkündür.
Bölgenin dağlık olması büyükbaş hayvancılığı tetiklemiştir. Ayrıca ilçede dut ağaçlarının yoğun olarak bulunması sadece dut yaprağı ile beslenebilen ipek böceklerinin yetişmesine ve Türkiye’de birinci önemde ipek böcekçiliği yapılmasını sağlamıştır. Ceviz, küçük tatlı soğan, ve yerli elma, armut ve bol miktarda üzüm de ilçede yetişmektedir.
· Yüzölçümü: 1.601 m²
· Nufus 34.948 (2016 yılı)
· Rakım :1050 m
· Diyarbakır’a uzaklığı: 127 km
Volkanik ve birinci derecede deprem bölgesi olan sarp bir bölgede kurulan Kulp, eski bir yerleşim merkezidir. İdari yapı olarak 5 Merkez mahalle,52’de kırsal mahalleden oluşmaktadır.
İlçe de görülmeye değer yerler
Kefrum Kalesi, Kanikan Mağaraları, Badikan mıntıkasındaki İmam-ı Gazali Türbesi, Kale-i Ulya, Cikse Kalesi, Büyük Kaya, Karpuzlu ve Konuklu Köyü Çiçekli Mezrasında bulunan tarihi kiliseler, Düzce Köyü’nde oldukları sanılan İnkaya Köyü, harabeleri olan Bahemdan Köyüdür. Narlıca Köyünun (sos vadisi) bulunan şifalı su kaynağı ve karabulak köyünde bulunan telli ağa kasrı ilgi çeken yerler arasında görülür.